روزه علاوه بر آثار معنوی و روانی واخلاقی که در جان وروح آدمی می گذارد دارای آثار معرفتی است که در دریافت ایمان و معارف و تثبیت بر آنها نقش مهمی دارد و این موضوع به گونه های مختلف رخ می دهد که اولین آن تقویت راز باوری در هستی است هنگامی که شخصی روزه می گیرد و تمایلات نفسانی خود را کنار می گذارد روحیه صبر و خویشتن داری را تقویت می کند و صبر انواع مختلف دارد ومهم ترین صبر که به ساحت معرفت مربوط است صبر بر رازهای قدسی است اساس دین طرح رازهایی از حیات با انسان است کسانی محققانه پای در عرصه دین داری می گذارند که اولا وجود راز درعالم را باور می کنند و ثانیا بیش از کشف این راز ها به ایمان وزندگی با رازهای هستی روی می آورند خود خداوند راز ترین رازهاست معاد و ملک و ملکوت جزو رازهای عالم هستند تفاوت اساسی مومن وکافر در همین ایمان به راز درعالم است و این ایمان زمانی حاصل می شود که آدمی صبوری داشته باشد باطن صبر یعنی فرا رفتن از جسم ونفس انسان در صبر از ظاهر فراتر می رود درواقع صبر بیش از آن که حرکتی افقی و در طول زمان باشد صعودی عمودی است انسانی که صبر می کند از ساحت جسم و نفس به ساحت های بالاتر یعنی روح و فطرت می رسد ساحت هایی که با رازهای عالم پیوند خورده اند وانسان درروزه داری نفس خودرا محدود می کند و فرصت می یابد تا روح خودرا دریابد و احساس کند ووقتی چنین شد به عالمی پا می گذارد که در زبان دین غیب ودر فرهنگ عمومی راز نامیده می شود لذا مهم ترین ثمره روزه داری ورود به عالم باطن و غیب وراز عالم است ودرجهان جدید که به نوعی وجود رازها در عالم انکار شده یا بشر مدعی است همه رازها را می تواند کشف کند ضرورت روزه داری بیش از گذشته احساس می شود در دنیای سنتی کم وبیش وجود غیب وراز در عالم پذیرفته شده بود اما امروز بشر به نفی وانکار غیب روی آورده که به ضعف ونفی دین انجامیده است و روزه داری فرصتی برای احیای ایمان به راز و غیب در عالم است نگاه ما به عنوان انسان معاصر با چالش های معرفتی زمان به روزه بشتر باید نگاه معرفتی باشد واین که روزه چه سهمی وحظی در تقویت نظام معرفتی ما دارد و با توجه به آنچه گفته شد روزه داری انسان را از سطح تمایلات سطحی فراتر می برد وانسان ساحت روحانی خودرا حس می کند ساحتی که با بارازها وملکوت عالم در ارتباط است و نفس حس این بعد از وجود باعث می شود درک و اعتقاد به اصل وجود عوالم ملکوتی برای آدمی آسان شود انسان در طول ایام به خاطر اشتغال به خواسته های جسمی ونفسانی چه بسا وجود روح در خودرا به فراموشی سپارده است وروزه داری فرصت احساس مجدد آن روح متعالی در انسان است روحی که نفخه الهی است که فرمود: فَإِذَا سَوَّیْتُهُ وَنَفَخْتُ فِیهِ مِن رُّوحِی فَقَعُوا لَهُ سَاجِدِینَ پس زمانى که اندامش را درست و نیکو نمودم و از روح خود در اودمیدم ، براى او سجده کنید .(ص/72) ولذا در قرآن شرط دریافت معارف بلند را صبوری دانسته واز این نوع از صبر به برخورداری از حظ و بهره عظیم یاد کرده است وَمَا یُلَقَّاهَا إِلَّا الَّذِینَ صَبَرُوا وَمَا یُلَقَّاهَا إِلَّا ذُو حَظٍّ عَظِیمٍ این بهترین شیوه را جز کسانى کهپایدارى کردند ، نمى یابند ، و جز کسانى که بهره بزرگى [ ازایمان و تقوا ]دارند به آن نمى رسند (فصلت /35) بنابراین مهم ترین ثمره روزه داری امری معرفتی است وانسان صائم با روزه طریق وسیری برای دریافت حقایق عالم وایمان به آنهارا در پیش می گیرد